Giai đoạn cai sữa đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong chu trình chăn nuôi. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và lợi nhuận của toàn đàn cũng như cả trang trại, vậy thời điểm lý tưởng cai sữa cho heo là như thế nào, hãy cùng Đức Minh Feed tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Một trong những yếu tố then chốt trong quá trình này là thời điểm cai sữa. Nếu cai sữa quá sớm, heo con có thể bị stress và dễ mắc bệnh do hệ miễn dịch chưa đủ mạnh để chống lại các yếu tố bất lợi từ môi trường. Cơ thể chúng chưa sẵn sàng để sống tự lập mà không cần mẹ.
Ngược lại, nếu cai sữa quá muộn, heo con có thể bị thiếu dinh dưỡng, sức đề kháng suy giảm, và trở nên còi cọc. Sữa của heo mẹ sẽ giảm dần cả về số lượng và chất lượng, trong khi nhu cầu dinh dưỡng của heo con ngày càng tăng. Điều này còn khiến số lứa đẻ/nái/năm giảm, ảnh hưởng đến năng suất tổng thể của trang trại.
Vậy, thời điểm lý tưởng để cai sữa là khi heo con đã có thể sống độc lập và tự lấy dinh dưỡng, đồng thời heo mẹ đã phục hồi đủ để sẵn sàng cho chu kỳ sinh sản tiếp theo. Căn cứ sinh học của việc này nằm ở chu kỳ tiết sữa của heo mẹ.
Sau khi sinh, lượng sữa tiết ra đạt đỉnh vào tuần thứ 2-3 và giảm dần, thường ngừng hẳn sau tuần thứ 8. Nếu heo mẹ có khả năng tiết sữa tốt, lượng sữa sẽ cao hơn sớm và duy trì lâu hơn. Heo mẹ sử dụng dinh dưỡng dự trữ từ giai đoạn mang thai và lượng thức ăn hàng ngày để sản xuất sữa.
Về phía heo con, ống tiêu hóa và hệ enzyme chỉ phát triển đủ để tiêu hóa carbohydrat và protein không phải từ sữa sau 3 tuần tuổi. Khả năng miễn dịch cũng chỉ hình thành sau 3-4 tuần tuổi, khi heo con đã có khả năng tự chống lại bệnh tật. Đây cũng là thời điểm heo con đạt trọng lượng tối thiểu khoảng 6kg, phù hợp để tách mẹ.
Căn cứ trên cả hai yếu tố này, việc cai sữa thường diễn ra sau khi heo con đạt 3 tuần tuổi. Tuy nhiên, để xác định thời điểm chính xác trong từng trường hợp, còn cần xem xét nhiều yếu tố khác.
Các yếu tố cần xem xét để chọn thời điểm cai sữa:
1. Điều kiện ngoại cảnh:
– Thời tiết: Cai sữa nên diễn ra khi thời tiết ấm áp, không quá nóng hoặc quá lạnh, nhiệt độ lý tưởng là khoảng 24-26°C. Nếu thời tiết xấu, heo con dễ bị stress, ảnh hưởng đến sức khỏe sau cai sữa.
– Chuồng trại: Cần khử trùng và chuẩn bị chuồng trại sạch sẽ, khô ráo trước khi cai sữa.
– Dụng cụ: Các dụng cụ như nước uống, đèn sưởi, tấm lót chuồng phải được chuẩn bị đầy đủ. Thiếu một trong số đó có thể ảnh hưởng đến quá trình cai sữa.
2. Yếu tố từ chính heo con:
– Sức khỏe: Heo con phải khỏe mạnh, lông mượt, da hồng hào, trọng lượng đạt 6kg trở lên.
– Khả năng ăn: Heo con cần có khả năng tiêu thụ thức ăn tập ăn tốt trước khi cai sữa để phát triển thuận lợi.
Ngoài ra, cần cân nhắc điều kiện và mục tiêu chăn nuôi của từng trang trại. Các trang trại heo giống thường có quy trình chọn lọc kỹ lưỡng hơn so với trang trại nuôi heo thịt.
Thực trạng hiện nay của việc cai sữa cho heo
Hiện nay, cai sữa sau 21 ngày đã trở thành quy trình tiêu chuẩn trong chăn nuôi heo ngoại tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy cai sữa ở 28 ngày mang lại nhiều lợi ích hơn, giúp heo con khỏe mạnh và ít bị rối loạn tiêu hóa hơn.
Theo nghiên cứu (JSR Technical manual-1999), heo cai sữa ở 21 ngày đạt 6,8kg, trong khi cai sữa 28 ngày đạt 7,7kg. Đến khi heo 133 ngày tuổi, trọng lượng của heo cai sữa 21 ngày là 96,3kg, còn heo cai sữa 28 ngày là 103,6kg.
Ở các hộ chăn nuôi nhỏ, do điều kiện chăm sóc và dinh dưỡng không bằng trang trại, việc cai sữa thường diễn ra muộn hơn, thường là sau 30 ngày.
Nhìn chung, việc nắm rõ các nguyên tắc và linh hoạt điều chỉnh theo điều kiện trang trại sẽ giúp tối ưu hóa quá trình cai sữa và nâng cao năng suất chăn nuôi.